New York

ABD’nin en kalabalık ve en yüksek nüfus yoğunluğuna sahip kenti New York City (NYC), hayli uzun ve gelişkin bir stratejik planlama geçmişine sahip. 1916’da ülkenin ilk İmar Yasası’nı uygulamaya koyan kentin günümüzdeki büyüme, gelişme, kalkınma dinamiklerinin ve sorunlarının arkasında, Yeni Düzen (1933-1939) dönemi iyileştirici politikaların şehirde yarattığı değişimler yer alıyor. Ancak refah politikalarının ortadan kaldırmada yetersiz kaldığı ırkçılık, iktisadi ve toplumsal eşitsizlik, gelir adaletsizliği, artan hasargörebilirlik ve güvencesizlik gibi sorunlar, bugün stratejik planlamaya damgasını vuran temel problemler.

2013 yılında revize edilen Yerel Yönetimler Yasası (Local Law 83, 2013) stratejik planlamanın yasal belkemiğini oluşturuyor ve sürdürülebilir planlamanın gerekliliklerini tanımlıyor. Bu gereklilikler arasında, planın önerdiği politikalar, eylem planları ve programların en geç yirmi yıl içinde hayata geçirilmesi, geniş paydaş katılımının sağlanması ve yerel inisiyatiflerin görüşlerinin değerlendirilmesi, belirlenmiş çalışma konularında önceliklerin ve hedeflerin belirlenmesi, bu hedeflerin gerçekleşme sürecinin izlenmesi yer alıyor. Planın her dört yılda bir güncellenmesi ve her yıl yıllık izleme raporlarıyla başarı göstergelerinin izlenmesi de yasal zorunluluklar arasında.

Temelleri, New York’un bir önceki Belediye Başkanı Michael Bloomberg (2002-2013) döneminde atılan, 2007, 2011 ve Sandy Kasırgası ardından hazırlanan 2013 planlarının ana odağını sürdürülebilirlik oluştururken; mevcut Belediye Başkanı Bill de Blasio döneminde stratejik planın odağında Yeşil Yeni Düzen (Green New Deal) ve eşitlik politikası yer alıyor.

Vizyon 2050 Ofisi olarak, New York şehrinin stratejik planlama deneyimlerini, 2019 yılında hazırlanan “OneNYC 2050” planını NYC Başkanlık Ofisi’nden İklim Ortaklıkları Uzman Danışmanı Lolita Jackson ve Politika Danışmanı Tasfia Nayem’den dinledik. 6 Eylül 2020 tarihinde gerçekleştirdiğimiz geniş katılımlı toplantıda, Jackson ve Nayem’in yaptığı sunumda ve akabindeki soru, cevap ve tartışma bölümlerinde öne çıkan başlıklardan bazıları şunlar:

• OneNYC2050 Planı’nın üç temel hedefi bulunuyor: İklim kriziyle başa çıkmak; eşitliği sağlamak ve demokrasiyi güçlendirmek.
• Bu hedeflere ulaşmak için planın sekiz ana odağı bulunuyor: Canlı bir demokrasi; kapsayıcı ekonomi; konut ve hizmetlere erişebilirlik; eşitsizliklerin giderildiği ve erişilebilir sağlıklı yaşam; herkese eşit ve yeterli eğitim sağlanması; iklim krizinin etkilerinin azaltıldığı dayanıklı bir şehir; sürdürülebilir bir ulaşım; 21. Yüzyıla uygun akıllı şehircilik ve altyapı hizmetleri.
• Tüm kent ölçeğinde, sivil toplum, mahalleler, her türlü vatandaş katılımını içeren süreçlerin plana dahil edilmesi kritik öneme sahip. Uzman ekibin koordinasyonuyla ilerleyen paydaş katılımı sürecinde şehrin idari, icracı ve sivil tüm bileşenlerinin katılması hedefleniyor ve bu hedefe bu ölçüde ulaşılıyor.
• Planın özellikle uzun vadeli hedeflerini gerçekleştirmesinde mevcut durum analizlerinin ve yıllık “kilometre taşı” niteliğindeki izleme raporlarının payı büyük.  Başarı göstergelerinin değerlendirilmesi, aynı zamanda planın hayata geçirilmesindeki önemli sorunlara ve olası engellere de ışık tutuyor.
• Mevcut durum analizleri ve yıllık güncellemelerinde karşılaşılan sorunların başında, büyüyen ekonomiye rağmen artan gelir eşitsizliği; iktisadi adaletsizlikler; hayat pahalılığı; yetersiz altyapı hizmetleri ve iklim aciliyeti yer alıyor. Vatandaş katılımıyla tespit edilen bu sorunlar, analizlerin ve planın her aşamasındaki değerlendirmelerin temelini oluşturuyor.