Londra

8,9 milyonluk nüfusuyla İngiltere’nin en yoğun bölgesi ve başkenti olan Londra, planlarıyla hem ulusal hem de yerel ölçekte stratejik açıdan belirleyici bir konuma sahiptir. 20 yıllık vadelerle yapılan Londra Planı, kentin metropoliten sınırlarını işaret eden Büyük Londra (Greater London) bölgesini kapsayan ve stratejik kararları içeren mekânsal bir plandır.

2002 yılında Büyük Londra İdaresi (Greater London Authority, GLA) tarafından taslak olarak hazırlanan Londra planı 2004 yılında onaylanmıştır. Planın temel ilkeleri kentsel gelişimi açık alanları işgale etmeksizin gerçekleştirmek, Londra’yı daha yaşanabilir, müreffeh ve kentsel olanakların daha erişilebilir olduğu bir kent haline getirmek, daha yeşil ve çekici bir hale getirmek olarak tanımlanmıştır. 2008 yılında ise plana iklim değişikliğine bağlı etkilerin azaltılması, kentin daha sağlıklı bir hale getirilmesi ve ayrımcılıkla mücadele gibi temel ilkeler eklenmiştir. 2011 yılında Londra Belediyesi’ni Muhafazakar Parti’nin almasıyla planın temel ilkelerinde değişiklikler yapılarak ekonomik ve demografik büyümenin yaratacağı zorlukların aşılması, Londra’nın rekabet gücünün arttırılıması, ticari fırsatların ve istihdam olanaklarının arttırılması eklenmiştir. Bu değişikliklerin tamamı eklenerek, plan 2015 yılında Londra Planı 2016 olarak yeniden yayınlanmıştır. Belediye yönetiminin 2016 yılında yeniden İşçi Partisi’ne geçmesinin ardından ulaşım, ekonomik kalkınma, konut, kültür politikaları, sosyal ve çevresel meselelerle coğrafi ve bölgesel stratejileri farklı temalar altında bir araya getiren plan kapsamında yapılan çalıştayların tamamlanmış ve splan 2017 yılı Aralık ayında taslak olarak yeniden yayınlanmıştır. Plan taslağı 100’ü aşkın yerel yönetim paydaşıyla yeniden görüşülerek Ağustos 2018 yılında yeniden kamuoyuna sunulmuştur.

Vizyon 2050 Ofisi olarak Londra Planı 2019’un kapsamını, yetkilerini ve plan tecrübelerini GLA Londra Planı ve Büyüme Stratejileri biriminin başkanı olan Lisa Fairmaner ve ekibinden dinledik. 9 Eylül 2020 tarihinde gerçekleşen toplantıda Fairmaner’ın yaptığı sunumdan çıkan başlıklardan bazıları şunlar oldu: 

İşleyiş:

• Mevcut Londra planı 2016 tarihinde o günün Londra Belediye Başkanı olan, günümüzde ise Başbakan olan Boris Johnson yönetiminde hazırlanmıştır.
• 2016 tarihinde seçilen yeni belediye başkanı Sadiq Khan 2016 yılı Ekim ayında “City for All Londoners” isimli bir vizyon belgesi yayınlamıştır.
• Bu belge 2017 Aralık ayına kadar plan diline uyarlanarak yeni Londra Planı taslağı olarak yeniden yayınlanmıştır. 
• Ocak ve Mayıs 2019 tarihleri arasında kamuoyu değerlendirme sürecinden geçmiştir.
• Görüşmenin yapıldığı tarihte plan halen Londra Planı’ndan sorumlu hükümet temsilciliği olan Secretary of State for Housing, Communities and Local Government’ın onayını beklemektedir.
• Tarihte ilk defa, Londra Planı hükümet yönetiminde sürmektedir.
• Londra Planı, Büyük Londra (Greater London – GL) için stratejik öneme sahip kararları içermelidir. 
• Bir konunun planda içerilecek kadar stratejik olup olmadığına Londra Belediye Başkanı karar verir. Stratejilerin dengeli olması, sonrasında planın kamuoyu incelemesi aşamasında tekrar gözden geçirilen başlıklardan biridir.
• Belediye başkanı, stratejik hedeflerin yerelde gelişen yaklaşımlarla zıtlık oluşturmamasını önemser.
• Planlama süreci şöyle işlemiştir: Seçilen belediye başkanı 2016 yılında vizyon belgesini sunmuş, yasalarla belirlenmiş danışmanlar, ilçe yönetimleri ve kamuoyuna sunulan belge 2017 yılında taslak plan olarak ilan edilmiştir. Buradan gelen geri dönüşlerin değerlendirilme süreci yasalarca belirlenmiş ve güvence altına alınmıştır. Taslak planın yayınlanmasının ardından hükümetin belirlediği bir kurul planı incelemiş, ardından taslak 2019 yılında yasal kamuoyu incelemesine sunulmuştur. Kurul raporunu Belediye Başkanı’na sunar, raporun yasal geçerliliği vardır. Belediye planın son halini bakanlığa yollar. Bakanlığın onayı ardından plan 2020 yılında Londra Meclisi’ne sunulur ve onaylanır. Bu görüşme yapıldığı tarihte, meclisten bakanlığa geri giden belgenin onaylanması beklenmektedir.

İçerik:

• Planın altı temel hedefi şöyle belirtilmiştir:
  • Güçlü ve kapsayıcı toplulukların inşası
  • Arazi kullanımının düzenlenmesi
  • Sağlıklı bir şehir yaratılması
  • Londralıların ihtiyacı olan barınma olanaklarının sağlanması
  • İyi bir ekonominin sağlanması
  • Verimlilik ve dayanıklılığın arttırılması
• Bu çerçevede planın alt bölümleri mekânsal gelişim stratejileri, tasarım, konut ve barınma, sosyal altyapı, ekonomi, tarihsel miras ve kültür, yeşil altyapı ve doğal çevre, sürdürülebilir altyapı, ulaşım, planın finansmanı ve geri bildirim/izleme olarak belirlenmiştir.