SÖYLEŞİ: Prof. Elver ve Prof. Koç ile Kentlerde Gıda Hakkı ve Güvencesi
Oluşturulma Tarihi 30 Aralık 2020
Prof. Dr. Hilal Elver ve Prof. Dr. Mustafa Koç ile tarımsal üretimin gerekliliği ve salgın döneminde kentlerde gıda-tarım sistemi başlıklı söyleşi Vizyon 2050 Ofisi uzmanlarından Berkan Özyer'in moderatörlüğünde gerçekleşti.
2014 - 2020 arası Birleşmiş Milletler Gıda Hakkı Özel Raportörü olarak görev alan Prof. Elver, Corona’nın kısa sürede bir gıda krizine dönüştüğünü belirtti ve önceki pandemilerden farklı olarak gelişmiş ülkeleri çok ciddi etkilediğinin altını çizdi. Bundan ötürü de Almanya, İtalya, İngiltere ve ABD gibi gıda sisteminin önemli ülkelerinde yaşanan bu krizin tedarik zincirindeki sorunları ortaya çıkardığını kaydetti:
“COVID bize yanlış giden birçok gıda politikasının ciddi bir şekilde karşımıza çıktığını gösterdi. Mesela ilk defa çiftçilerin ne kadar zor durumda kaldığını gördük, tarlalardan ürünlerini toplayamadılar, pazara götüremediler. Pazar birden bire yok oldu. Büyük şirketler, okullar, hastaneler büyük gıda alımlarından bazgeçtiler. Hem Pazar kaybı oldu hem de çiftçiler çalışan bulamamaya başladırlar. Çünkü tarım işçileri özellikle Abrupa ve ABD’de göçmenler ve kayıt dışı kişilerden oluşmakta. Bu kişiler tamamen izole oldular. Birçoğu memleketine döndü. Böylece hepimizin son derece güvendiği global tedarik zinciri koptu,”
Halihazırda Kanada Ryerson Üniversitesi’nde özellikle gıda sosyolojisi ve gıda egemenliği konusunda çalışan Prof. Koç, büyük şirketlerin hayvan yemi veya endüstriyel hammaddelere yönelik üretim yaptığını, yediğimiz gıdaları ise küçük aile işletmelerinin sağladığını belirtti. Ayrıca gıda politikalarının uzun vadeli bir şekilde küçük üreticileri korumak üzere oluşturulması gerektiğini ancak piyasa ekonomisinin kısa vadeli karlara odaklandığını hatırlattı. Prof. Koç krizin bütün bu süreci gösterdiğini söyleyerek salgın için “belki de 21. yüzyılın bize son uyarısı” yorumunu yaptı.
Ryerson Üniversitesi Gıda Güvencesi Araştırmaları Merkezi (Centre for Studies in Food Security), Kanada Gıda Araştırmaları Derneği (Canadian Association for Food Studies) ve Food Secure Canada’nın kurucu başkanlıklarını yapan Prof. Koç, yoksulluğun ve bulaşıların kentlerde yoğunlaştığını ve bunun da çalışma koşullarından ötürü gerçekleştiğini belirtti.
Öte yandan tarım sisteminde var olduğu söylenen kimyasal madde bağımlılığına vurgu yapan Prof. Elver BM özel raportörü olarak hazırladığı raporları hatırlatarak bu bağımlılığın gerçeği yansıtmadığını, mevcut üretimin talebi karşılamaya yettiğini ve esas önemli olanın israfa odaklanmak gerektiğini belirtti.
Yerel yönetimlere düşeninse kentlerin özgün önceliklerini belirleyip buna göre gıda politikaları oluşturmaları gerektiğinin vurgulandığı söyleşide Prof. Koç bu konuda aktif politika üreten dünya kentlerini sıralarken Prof. Elver iklim, çevre, sağlık, enerji, sosyal politikaları ve kadın politikalarını kapsayacak entegre bir gıda politikasının oluşturulmasının öneminin altını çizdi.